In mijn vorige blog deed ik uit de doeken dat er erg veel vrouwen zijn, die wat hun werk betreft last hebben van valse bescheidenheid. Daar waar mannen blind vertrouwen op hun vermogens – zo poneerde ik stellig – twijfelen dames enorm aan hun eigen kunnen. Zij stellen zich de vraag: “Val ik vroeger of later niet ontzettend door de mand, omdat blijkt dat ik het helemaal niet kan?”
Veel van mijn vrouwelijke lezers bleken zich in dat beeld te herkennen. Niet heel verrassend. Maar wat blijkt, er zijn toch ook best veel mannen die bekend zijn met het fenomeen. En wat misschien nog veel schokkender is, is dat de dames die ik als zelfverzekerde kordate voorbeelden aandroeg, helemaal niet zo zeker van hun zaak zijn. Daar gaat mijn boodschap.
Onder meer op Intermediair.nl las ik over het zogenaamde ‘Imposter syndrome’, het bedriegerssyndroom. Oftewel de neiging om, ondanks de successen die je behaalt en de opleiding die je hebt genoten, te geloven dat je niet intelligent genoeg bent en anderen je te hoog inschatten. En dat je dus op een dag betrapt zult worden. Zo’n 75% van de vrouwen blijkt hier uit onderzoek mee te kampen en – hou je vast – 50% van de mannen. Sorry mannen, dat ik jullie in mijn vorige blog zo rucksichtslos heb overschat.
Wat ook nog blijkt: hoe succesvoller je bent, hoe erger je van dat syndroom last kunt hebben. Daarom wordt het ook wel ‘de vloek van slimme mensen’ genoemd. Nee, daar zijn we lekker mee. Roep ik op om zoiets onzinnigs als valse bescheidenheid opzij te zetten, blijkt dat nog helemaal niet zo eenvoudig te zijn. Want het is een syndroom. En zoals gezegd blijken daar dus heel succesvolle vrouwen last van te hebben.
Neem actrice Cate Blanchett die opbiechtte zich bij elke nieuwe film af te vragen of ze überhaupt wel kan acteren, ondanks zo’n kleine honderd filmprijzen waaronder twee Oscars. Of Facebook ‘s Sheryl Sandberg die er een boek aan wijdde met de titel ‘Lean in’ waarin ze beschrijft zich af en toe nog steeds een oplichter te voelen en zich afvraagt waaraan ze het toch allemaal verdient. Nou aan ons, fanatieke Facebook-gebruikers, maar dat is een ander verhaal.
Je kunt ondanks het syndroom gelukkig heel ver komen carrière-technisch, maar het gevoel van succes blijft uit. Er van genieten, kun je dus niet. Dat is toch een geval van jammer? Is er geen pilletje om van dat syndroom af te komen of kun je het wellicht chirurgisch laten verwijderen?
En zou iemand als Donald Trump of Kim Kardashian daar nou ook last van hebben? Of kampen zij meer met het tegenovergestelde: het ‘Dunning-Kruger-effect’, ja geloof me het bestaat echt. In zo’n geval ben je te dom om door te hebben dat je dom bent. Deze mensen zijn ervan overtuigd dat ze precies weten waar ze mee bezig zijn. Zij overschatten zichzelf schromelijk. Ik zou zo één, twee, drie niet kunnen zeggen, wat beter is eigenlijk. Waar gaat jouw voorkeur naar uit?